Chuỗi Công Cụ Operational Excellence | #31: Nợ Toàn Cầu Chạm Mốc 346 Nghìn Tỷ USD.

Đây Là Tín Hiệu Cảnh Báo Cho Hệ Thống Tài Chính?

Chào mừng bạn đến với bài viết cuối tuần đặc biệt dành riêng cho phiên bản dành cho người đăng ký trả phí Loyal Fan.

Đây là bài viết số 31 trong Chuỗi bài viết về Bộ Công Cụ Operational Excellence.

Nội dung

Phần 1 – Thông tin chính thức

Phần 2 – Bối cảnh thị trường và ý nghĩa

Phần 3 – Phân tích qua lăng kính Operational Excellence

Phần 4 – Bài học cho Doanh nghiệp

Phần 5 – Kết luận

PHẦN 1: THÔNG TIN CHÍNH THỨC

Trong ngày 9/12/2025, Viện Tài chính Quốc tế (Institute of International Finance – IIF) công bố báo cáo mới nhất cho thấy tổng nợ toàn cầu đã tăng lên mức kỷ lục khoảng 345,7–346 nghìn tỷ USD, đánh dấu mức cao nhất từng ghi nhận trong lịch sử kinh tế hiện đại. Con số này bao gồm toàn bộ nợ Chính phủ, nợ doanh nghiệp, nợ hộ gia đình, và nợ của các định chế tài chính trên toàn thế giới. IIF cho biết tỷ lệ nợ/GDP toàn cầu hiện vào khoảng 310%, một ngưỡng mà các chuyên gia mô tả là “áp lực đặc biệt lớn” đối với hệ thống tài chính quốc tế. Tỷ lệ này cho thấy mức nợ đã vượt xa khả năng tạo ra giá trị của nền kinh tế toàn cầu, phản ánh sự mất cân bằng trong cơ cấu tài chính của hầu hết các nền kinh tế.

Theo báo cáo, phần lớn sự gia tăng nợ đến từ các thị trường phát triển. Nhóm quốc gia này đã nâng tổng số nợ lên khoảng 230,6 nghìn tỷ USD, chiếm hơn hai phần ba tổng nợ toàn cầu. Trong số đó, Hoa Kỳ và Trung Quốc được xác định là hai quốc gia đóng góp lớn nhất vào mức tăng nợ của năm 2025. Các nền kinh tế lớn như Mỹ, Anh, Pháp, Đức và Nhật Bản đều ghi nhận mức tích lũy nợ mới, chủ yếu đến từ chi tiêu công mở rộng, thâm hụt ngân sách kéo dài và xu hướng phát hành trái phiếu chính phủ để tài trợ hoạt động của nhà nước. Trong khi đó, các thị trường mới nổi cũng chứng kiến sự gia tăng đáng kể, với tổng nợ vượt 115 nghìn tỷ USD, và tỷ lệ nợ/GDP của các nước mới nổi đạt 242%, mức cao nhất lịch sử của nhóm này.

IIF nhấn mạnh rằng năm 2025 chứng kiến tốc độ tăng nợ nhanh hơn nhiều so với các năm trước. Chỉ riêng trong năm, thế giới đã bổ sung thêm khoảng 26,4 nghìn tỷ USD nợ mới, tương đương mức tăng gần 675 tỷ USD mỗi tuần. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ sự nới lỏng chính sách tiền tệ tại nhiều nền kinh tế lớn, môi trường lãi suất thấp trong phần lớn giai đoạn đầu năm, cùng với việc đồng USD suy yếu, khiến các khoản nợ bằng ngoại tệ gia tăng giá trị khi quy đổi ra USD. Điều này tạo ra áp lực lớn cho các quốc gia đang vay nợ bằng đồng USD nhưng thu ngân sách bằng nội tệ, đặc biệt là nhóm thị trường mới nổi.

Trong cấu trúc nợ toàn cầu, IIF cho biết nợ chính phủ là yếu tố đóng góp lớn nhất vào mức tăng kỷ lục. Nhiều quốc gia đã mở rộng chi tiêu công để hỗ trợ phục hồi kinh tế hậu đại dịch và tài trợ các chương trình xã hội, an ninh, y tế, công nghệ và năng lượng. Thâm hụt ngân sách cao buộc các chính phủ phải phát hành thêm trái phiếu, làm tăng gánh nặng nợ công. Bên cạnh đó, nợ doanh nghiệp cũng tăng đáng kể khi các tập đoàn tận dụng lãi suất thấp để tái cấu trúc vốn, mở rộng sản xuất, hoặc đầu tư vào các lĩnh vực mới. Nợ hộ gia đình tại nhiều quốc gia phát triển tiếp tục tăng, chủ yếu do nhu cầu vay mua nhà, vay tiêu dùng và chi phí sinh hoạt leo thang.

Một điểm đáng chú ý trong báo cáo là nợ tại các thị trường mới nổi không chỉ tăng về quy mô mà còn tăng về tỷ lệ rủi ro. Các nền kinh tế này đang đối mặt với tình trạng áp lực tái cấp vốn lớn do phần lớn khoản nợ ngắn hạn sẽ đáo hạn trong giai đoạn 2026–2027, trong khi chi phí vay quốc tế có xu hướng tăng trở lại nếu các ngân hàng trung ương nâng lãi suất để kiểm soát lạm phát. Trong môi trường tài chính toàn cầu đầy biến động, khả năng các quốc gia thị trường mới nổi gặp khó khăn trong thanh khoản hoặc phải tái cơ cấu nợ là điều được các chuyên gia cảnh báo.

Một yếu tố khác làm gia tăng mức độ rủi ro là tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang chậm lại trong khi nợ tăng nhanh. Khi GDP không theo kịp tốc độ tích lũy nợ, tỷ lệ nợ/GDP tăng lên và làm suy yếu khả năng trả nợ của cả nền kinh tế. Việc nợ tăng vượt quá tốc độ tăng trưởng cho thấy hiệu suất sử dụng nợ đang suy giảm, nghĩa là mỗi đồng nợ mới tạo ra ít giá trị hơn trước. Đây là tín hiệu cảnh báo rõ rệt về sự mất cân đối giữa tài chính công, tài chính doanh nghiệp, và năng lực tăng trưởng thực chất của nền kinh tế toàn cầu.

Ngoài ra, báo cáo còn chỉ ra rằng các biến động địa chính trị và chuỗi cung ứng toàn cầu trong năm 2025 đã khiến nhiều quốc gia tăng mạnh đầu tư vào phòng thủ, công nghệ và các ngành chiến lược, điều này cũng góp phần làm nợ quốc gia tăng cao. Đồng thời, các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, hạ tầng, năng lượng và vận tải đã vay nhiều hơn để duy trì hoạt động trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu diễn biến phức tạp.

IIF cảnh báo rằng mức nợ khổng lồ hiện nay khiến hệ thống tài chính toàn cầu trở nên cực kỳ nhạy cảm với các biến động về lãi suất, tỷ giá và dòng vốn. Chỉ một cú sốc nhỏ từ các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, hoặc châu Âu cũng có thể lan truyền nhanh chóng sang các thị trường khác thông qua hệ thống ngân hàng, thị trường trái phiếu và các kênh tín dụng quốc tế. Nguy cơ khủng hoảng nợ hoặc vỡ nợ cục bộ tại một số quốc gia có thể kích hoạt hiệu ứng dây chuyền, gây bất ổn kinh tế – tài chính trên diện rộng.

Bức tranh toàn cảnh mà báo cáo IIF đưa ra là một cảnh báo mạnh mẽ: thế giới đang đối mặt với một núi nợ khổng lồ chưa từng có, trong khi nền kinh tế toàn cầu chưa tạo ra đủ tăng trưởng để hấp thụ mức nợ này. Sự kết hợp giữa nợ công tăng cao, thâm hụt ngân sách kéo dài, nợ doanh nghiệp mở rộng và nợ hộ gia đình gia tăng khiến cho khả năng điều hành chính sách, phục hồi kinh tế và đảm bảo ổn định tài chính trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Báo cáo nợ toàn cầu tuần này cho thấy bức tranh tài chính thế giới đang đối mặt với một trong những thách thức lớn nhất trong nhiều thập kỷ: nợ toàn cầu chạm 346 nghìn tỷ USD, tỷ lệ nợ/GDP đạt 310%, cùng với áp lực tái cấp vốn, rủi ro thanh khoản, và sự nhạy cảm cao với biến động vĩ mô. Đây không chỉ là con số thống kê mà là tín hiệu cảnh báo hệ thống về việc thế giới có thể đang tiến gần hơn tới một chu kỳ điều chỉnh tài chính quy mô lớn nếu không có các chính sách bền vững và các biện pháp kiểm soát nợ hiệu quả trong thời gian tới.