Chuỗi Công Cụ Operational Excellence | #25: Khi Amazon Cắt 27.000 Người Với Mục Tiêu Tăng Năng Suất
Góc Nhìn OPEX Về Cuộc Cách Mạng Hiệu Suất
Chào mừng bạn đến với bài viết cuối tuần đặc biệt dành riêng cho phiên bản dành cho người đăng ký trả phí Loyal Fan.
Đây là bài viết số 25 trong Chuỗi bài viết về Bộ Công Cụ Operational Excellence.
Nội dung
Phần 1 – Thông tin chính thức
Phần 2 – Bối cảnh thị trường và ý nghĩa
Phần 3 – Phân tích qua lăng kính Operational Excellence
Phần 4 – Bài học cho Doanh nghiệp
Phần 5 – Kết luận
Phần 1: Thông Báo Chính Thức – Khi Amazon Tái Cấu Trúc Vì Hiệu Suất, Không Phải Vì Khủng Hoảng
Trong hai năm qua, Amazon – tập đoàn thương mại điện tử và công nghệ lớn nhất thế giới – đã liên tục tiến hành những đợt tái cấu trúc quy mô lớn nhằm tối ưu hóa vận hành.
Từ năm 2023 đến nay, công ty đã cắt giảm hơn 27.000 vị trí, trải dài trên các mảng AWS (Amazon Web Services), Prime Video, Twitch, Nhân sự (HR), và Retail Operations.
Những thay đổi này không phải là kết quả của khủng hoảng, mà là bước đi có chủ đích trong chiến lược mà Giám đốc điều hành Andy Jassy gọi là “rebalancing our structure for the long run” – tái cân bằng cấu trúc cho giai đoạn phát triển dài hạn.
1. Bối cảnh: Khi tăng trưởng chậm lại, hiệu suất trở thành trung tâm
Sau giai đoạn tăng tốc chưa từng có trong đại dịch, Amazon đã mở rộng quy mô nhân sự lên tới hơn 1,5 triệu người toàn cầu.
Tuy nhiên, từ năm 2023 trở đi, tốc độ tăng trưởng doanh thu chậm lại đáng kể.
Theo Báo cáo tài chính Amazon Q2/2025, doanh thu tăng khoảng 8% so với cùng kỳ, trong khi chi phí vận hành tăng hơn 11%, khiến biên lợi nhuận co hẹp.
Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh gay gắt và chi phí lao động tăng, Amazon buộc phải tìm lại “hiệu suất của quy mô.”
Điểm đáng chú ý là, khác với các đợt cắt giảm nhân sự trước đây vốn tập trung vào kho vận và logistics, các đợt tái cấu trúc gần đây lại tập trung vào khối văn phòng, kỹ thuật và quản lý trung gian – những vị trí ít bị động chạm trước kia.
Điều này phản ánh một thực tế mới: Amazon không còn chỉ giảm chi phí, mà đang giảm độ phức tạp trong vận hành – một đặc trưng của tư duy Operational Excellence (OPEX).
2. Hướng đi mới: Từ mở rộng quy mô sang tối ưu hóa hệ thống
Từ năm 2024, Amazon khởi động hàng loạt sáng kiến nội bộ hướng đến “Operational Simplification” – đơn giản hóa vận hành ở mọi cấp độ.
Ví dụ:
• AWS sáp nhập một số nhóm sản phẩm có chức năng tương tự, nhằm rút ngắn thời gian ra quyết định.
• Prime Video hợp nhất đội ngũ nội dung và quảng cáo để khai thác dữ liệu người dùng tốt hơn.
• HR thu gọn các nhóm tuyển dụng từng mở rộng quá nhanh giai đoạn 2020–2022.
Trong các cuộc họp với nhân viên, Andy Jassy nhấn mạnh rằng mục tiêu của Amazon là “move faster with fewer layers” – vận hành nhanh hơn với ít tầng nấc hơn.
Ông cho rằng trong một tổ chức khổng lồ, điều quan trọng không chỉ là có bao nhiêu người, mà là dòng chảy công việc có hiệu quả hay không.
3. Phản ứng của thị trường: Phố Wall khen “kỷ luật vận hành”
Thị trường phản ứng tích cực với hướng đi này.
Sau khi Amazon công bố báo cáo quý II/2025 cho thấy biên lợi nhuận cải thiện và chi phí nhân sự giảm, cổ phiếu của hãng tăng hơn 6% trong tháng 8, đạt mức cao nhất kể từ 2021.
Các nhà đầu tư cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy Amazon đang chuyển từ “tăng trưởng bằng mọi giá” sang “tăng trưởng có kỷ luật”.
Nhà phân tích Brian Nowak của Morgan Stanley nhận định:
“Amazon đang dần trở thành hình mẫu cho các tập đoàn công nghệ toàn cầu – biết dừng lại đúng lúc để sắp xếp lại cấu trúc và tìm lại tốc độ bền vững.”
4. Tác động nội bộ: Nỗi lo và cơ hội
Dù thị trường hoan nghênh, bên trong Amazon không thiếu sự lo lắng.
Nhiều nhân viên bày tỏ trên diễn đàn nội bộ Blind rằng các đợt tái cấu trúc khiến họ cảm thấy “thiếu định hướng,” đặc biệt khi nhiều nhóm bị sáp nhập hoặc chuyển chức năng mà chưa có hướng dẫn rõ ràng.
Tuy nhiên, một bộ phận khác lại nhìn thấy cơ hội để được làm đúng việc, đúng giá trị, khi Amazon đang đẩy mạnh văn hóa vận hành tinh gọn (Lean Culture) – minh bạch, đo lường, cải tiến liên tục.
Một kỹ sư AWS chia sẻ trên GeekWire (2024):
“Chúng tôi đang học lại cách làm việc ít tầng hơn, tự chủ hơn. Khó khăn lúc đầu là có, nhưng hiệu quả rõ rệt hơn sau vài tháng.”
5. Bức tranh toàn ngành: Từ “cắt giảm” đến “cấu trúc lại để tồn tại”
Amazon không đơn độc trong hành trình này.
Từ đầu 2024 đến nay, hầu hết các tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech) đều triển khai tái cấu trúc để tối ưu hóa:
• Google tinh giản hơn 10.000 nhân sự, tập trung lại vào AI và dữ liệu.
• Meta hợp nhất đội ngũ sản phẩm và marketing, loại bỏ tầng quản lý chồng chéo.
• Microsoft cắt giảm khoảng 7.000 nhân sự ở bộ phận hỗ trợ khách hàng, đồng thời đẩy mạnh tự động hóa quy trình.
Những động thái này đều thể hiện cùng một xu hướng: hiệu suất và đơn giản hóa đang trở thành tiêu chuẩn vận hành mới của thời kỳ hậu tăng trưởng nóng.
Các doanh nghiệp lớn đang chuyển từ “mở rộng” sang “tinh gọn”, từ “nhiều người” sang “đúng người.”
Nếu nhìn dưới lăng kính Operational Excellence (OPEX), câu chuyện của Amazon không chỉ là về con số nhân sự.
Đây là ví dụ điển hình cho quá trình tái tạo vận hành từ bên trong – nơi doanh nghiệp không tìm cách giảm người, mà giảm sai lệch, trùng lặp, và lãng phí trong hệ thống.
OPEX gọi đó là tư duy “Lean before Layoff” – tinh gọn trước khi cắt giảm.
Một tổ chức vận hành tinh gọn sẽ tự động bộc lộ những vị trí, quy trình hoặc cấp quản lý không còn giá trị, và việc cắt giảm khi ấy chỉ là kết quả tự nhiên, chứ không phải mệnh lệnh hành chính.
Khi “giảm người” không còn là mục tiêu cuối cùng
Từ những gì đang diễn ra, có thể thấy rõ: Amazon không cắt giảm vì khủng hoảng, mà tái cấu trúc vì hiệu suất.
Sự khác biệt nằm ở tư duy quản trị – thay vì “giảm người để giảm chi phí,” họ chọn giảm độ phức tạp để tăng tốc độ.
Đó chính là tinh thần của Operational Excellence hiện đại:
Không phải làm ít người hơn, mà làm đúng việc hơn – bằng hệ thống, dữ liệu và kỷ luật vận hành.